Τον Μάιο του 2022, τοποθετήθηκε στην είσοδο του πάρκου Δρακόπουλου πινακίδα που απεικονίζει το σχέδιο της ανάπλασης του κληροδοτήματος Δρακόπουλου. Το έργο «βιτρίνα» που έχει προτείνει η εταιρεία ECOSCAPES Ι.Κ.Ε αποτελεί άλλο ένα βήμα στη χρόνια προσπάθεια του Δήμου Αθηναίων ώστε το πάρκο Δρακόπουλου να τσιμεντοποιηθεί, να εμπορευματοποιηθεί και εν τέλει ένα κομμάτι του να χτιστεί.
Τα τεχνικά έργα: τσιμέντωμα και κόψιμο δέντρων
Σύμφωνα με την τεχνική έκθεση που εκπόνησε η μελετητική ECOSCAPES, το έργο περιλαμβάνει προπαρασκευαστικές εργασίες όπως κλαδέματα και μεταφυτεύσεις υφιστάμενων θάμνων, κόψιμο δέντρων και θάμνων, και οικοδομικές εργασίες, οι οποίες θα καλύψουν το χώμα με διάφορα οικοδομικά/βιομηχανικά υλικά σε ποσοστό πάνω από το μισό της συνολικής επιφάνειας. Έτσι, στο σύνολο των περίπου 8 στρεμμάτων που καλύπτει το κτήμα και το πάρκο, ενώ οι νέες φυτευτικές επιφάνειες θα καλύπτουν μονάχα 3.340 m², οι οικοδομικές θα είναι 4.200 m² και στις οποίες θα περιλαμβάνονται: 3.020 m² διάστρωση με αδρανές 3Α, 480 m² με κυβόλιθο, 630 m² το πάρκο σκύλων, και 70 m² με αντικραδασμικό δάπεδο.
Σκοπός των έργων είναι η κάλυψη του χώματος με βιομηχανικά υλικά, καθιστώντας πάνω από το μισό πάρκο σ’ ένα άγονο χώρο, ώστε να μεθοδευτεί η μελλοντική αλλαγή χρήσεων για εμπορικές και οικοδομικές δραστηριότητες. Ωστόσο, σύμφωνα με το νέο εθνικό κλιματικό Ν. 4936/2022 που θέτει ως στόχο το μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα μέχρι το 2050, η λεγόμενη «αναδιαμόρφωση του Δρακόπουλου», στην ουσία συνιστά πρακτική ‘’greenwashing’’ (πράσινη παραπλάνηση). Ο λόγος βρίσκεται στο γεγονός πως ενώ η «ουδετερότητα του άνθρακα» είναι η επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στις εκπομπές αερίων διοξειδίου του άνθρακα και την απορρόφηση του από τους φυσικούς συλλέκτες –χώμα, δάση και θάλασσες– οποιαδήποτε κοπή δέντρων ή κάλυψη του χώματος με βιομηχανικά υλικά (τσιμέντο, αδρανή υλικά, πλαστικά κτλ) θα έχει τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα.
Το πάρκο μας είναι ήδη πάρκο και δε χρειάζεται επιπλέον τσιμέντο, ούτε λιγότερα δέντρα. Αλλά αυτή είναι η «οικολογική ευαισθησία» της Δημοτικής Αρχής για μια γειτονιά τόσο γκρίζα, όσο είναι τα Πατήσια. Όταν τα διεθνή πρότυπα ορίζουν ως ελάχιστο χώρο πρασίνου τα 8-10 m²/κάτοικο, η Αθήνα έχει μόλις 0,96 m2!
Η εργολαβία για το πράσινο και το σχέδιο για τις αστικές αναπλάσεις
Για την υλοποίηση του έργου, την εργολαβία έχει αναλάβει η UNISON Facilities Services, η οποία από εταιρεία ενοικίασης εργαζομένων, security και καθαρισμού, πρόσφατα έγινε ευρέως γνωστή λόγω της προνομιακής σχέσης με το Δήμο. Επί δημαρχίας Μπακογιάννη αν και δίχως καμία πείρα στην κηποτεχνία ή τη διαχείριση πρασίνου εν γένει, έχει αναλάβει όλες τις εργολαβίες του Δήμου Αθηναίων για το πράσινο, με προϋπολογισμό 35.445.994,50 € ! Τους τελευταίους μήνες, οι κάτοικοι της Αθήνας γινόμαστε μάρτυρες του καταστρεπτικού έργου της UNISON κατά την κλάδευση των δέντρων της Αθήνας, όπου για να συμπιέσει το χρόνο μεταξύ των κλαδεμάτων και το εργατικό κόστος για την αύξηση του εργολαβικού κέρδους, προχωρά σε αδικαιολόγητες και υπερβολικές κλαδεύσεις με τη μέθοδο της καρατόμησης (tree toping). Την πρακτική αφανισμού χιλιάδων δέντρων στα ελάχιστα πάρκα των γειτονιών της πρωτεύουσας, σε ακατάλληλη εποχή, αφού τα δέντρα είχαν ήδη ανθίσει και με πουλιά στα κλαδιά τους να έχουν γεννήσει αυγά, κατήγγειλαν με κείμενό τους τριάντα οργανώσεις και φορείς μέσα στον Απρίλιο του 2022.
Αυτή είναι λοιπόν η εταιρεία που καλούμαστε να εμπιστευτούμε για την ανάπλαση και συντήρηση του φυσικού τοπίου του κτήματος Δρακόπουλου που με τόσο κόπο οι κάτοικοι φτιάξαμε και συντηρούμε εδώ και δεκαετίες πάνω απ΄ τα μπάζα των γκρεμισμένων κτηρίων του παλιού εργοστασίου. Ε, λοιπόν, τους λέμε ότι δεν τους εμπιστευόμαστε!
Ο Δήμος κάνει έργα βιτρίνα τόσο για λόγους προεκλογικής τακτικής, όσο και για να δικαιολογήσει έξοδα και μίζες σε ημέτερους. Κυρίως όμως τα έργα αυτά στοχεύουν να ανακινήσουν το ενδιαφέρον των επενδυτών για υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου. Διακηρυγμένος στόχος του Μπακογιάννη είναι η τουριστικοποίηση του κέντρου της Αθήνας και η ανατίμηση των αξιών γης. Όσον αφορά τα Πατήσια, αν και δεν αποτελούν πόλο έλξης τουριστών, επηρεάζονται εμμέσως από την τουριστικοποίηση των διπλανών γειτονιών του κέντρου, όπου η εύρεση φθηνής και αξιοπρεπούς κατοικίας έχει καταστεί σχεδόν αδύνατη. Για τις ορέξεις του real estate, τα Πατήσια αποτελούν ήδη την επόμενη επενδυτική ευκαιρία και στόχος των πολιτικών εξευγενισμού.
Κληροδότημα Δρακόπουλου – Οικοδομήσιμο ακόμα
Όπως όλες κι όλοι γνωρίζουμε, εδώ και χρόνια υπάρχει πρόβλημα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του πάρκου. Το κληροδότημα δόθηκε από τους Δρακόπουλους στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, με όρο να χρησιμοποιηθεί για Κοινωφελείς Χρήσεις. Ενώ ολόκληρο το κληροδότημα χαρακτηρίστηκε στην πορεία ως Κοινόχρηστο Πράσινο με πολεοδομικό διάταγμα, επί Δημαρχίας Ντόρας Μπακογιάννη καταρτήθηκε σχέδιο που όρισε Όρους Δόμησης στο μισό κληροδότημα (πρώην χώρος εργοστασίου). Η συνέχεια είναι γνωστή: ήταν η Δημοτική Αρχή του Νικήτα Κακλαμάνη αυτή που πριν από 13 χρόνια προσπάθησε να μετατρέψει το μισό από το κληροδότημα Δρακόπουλου σε εννιαόροφο κτίριο με υπόγειο χώρο στάθμευσης.
Δεκατρία χρόνια μετά μεγάλο μέρος του τότε κληροδοτήματος –πλέον πάρκου- είναι οικοδομήσιμο και ευάλωτο στις ορέξεις του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, του Δήμου Αθηναίων και των φίλα προσκείμενων εργολάβων. Η τσιμεντοποίηση τμημάτων του που θα φέρει η ανάπλαση, είναι η αρχή της καταστροφής.
Με το νέο προτεινόμενο σχέδιο, η νέα Δημοτική Αρχή του Κώστα Μπακογιάννη αποκαλύπτει τα σχέδιά της: όχι μόνο δεν προσπαθεί να διορθώσει το πλήγμα στο δημόσιο συμφέρων που έφεραν οι προηγούμενες Δημοτικές αρχές ακυρώνοντας το επαίσχυντο πολεοδομικό, αλλά παράλληλα σε διάψευση όσων υπόσχεται η διαφημιστική πινακίδα, το σχέδιο για την «νέα διαμόρφωση» που προτείνεται αποκλείει από τη μελέτη το χώρο του παλιού εργοστασίου, τον οριοθετεί και τον καθορίζει σιωπηρά ως ιδιοκτησία του Ερυθρού Σταυρού με μία ογκώδη περίφραξη που θα εξυπηρετήσει δήθεν τη χωροθέτηση ενός πάρκου σκύλων. Περίφραξη που κανένας σχεδιαστής δεν θα τοποθετούσε στην πρόσοψη ενός πάρκου εάν δεν είχε λάβει ρητές οδηγίες από τον Δήμο ότι το μπροστινό κομμάτι προορίζεται σύντομα να χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό τετράγωνο.
Έξω οι εταιρείες απ’ τους δημόσιους και ελεύθερους χώρους
Με την επιχειρούμενη ανάπλαση, λοιπόν, η Δημοτική Αρχή προσπαθεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των εργολάβων από τη δική μας τσέπη και παράλληλα να περιορίσει οποιοδήποτε χρήση πηγαίνει κόντρα στο επιχειρηματικό μοντέλο διαχείρισης του δημόσιου χώρου που προσπαθεί να επιβάλει.
Άλλωστε την περίοδο των lockdowns των τελευταίων δύο ετών, ο δημόσιος χώρος υπέστη την πιο βάναυση επίθεση που έχουμε δει ποτέ. Αστυνομοκρατία στα πάρκα και στα άλση, απαγορεύσεις συναθροίσεων και καταστολή της νεολαίας. Αλλά κι όταν ερχόταν το καλοκαίρι και τα μέτρα παίρνονταν πίσω, ήταν η επέλαση των τραπεζοκαθισμάτων και η ανάπτυξη της ιδιωτικής «πρωτοβουλίας», που έπαιρναν τη θέση της αστυνομίας, αφήνοντας όλο και λιγότερο δημόσιο και ελεύθερο χώρο για να αναπνεύσουμε. Αλήθεια τώρα που ο κορωνοϊός «τελείωσε», δεν πρέπει τα έκτακτα μέτρα να αρθούν και να μας επιστραφεί ο δημόσιος χώρος που παραχωρήθηκε στα μαγαζιά για να απλώνουν τα τραπεζάκια τους; Αντ’ αυτού, αυτό που βλέπουμε είναι μια οργανωμένη προσπάθεια να εδραιωθεί το επιχειρηματικό μοντέλο στους δημόσιους χώρους.
Όπως στην περίπτωση του πάρκου Δρακόπουλου όπου οι κάτοικοι αντισταθήκαμε στην απαξίωση και πήραμε την κατάσταση στα χέρια μας συντηρώντας μόνοι και μόνες το πάρκο, έτσι και ο λόφος του Στρέφη, ο λόφος Φιλοπάππου, το πάρκο Κύπρου και Πατησίων και η Ακαδημία Πλάτωνος έχουν ήδη μπει στο στόχαστρο της Δημοτικής Αρχής για έναν επιπλέον λόγο. Δεν είναι μόνο τα επιχειρηματικά συμφέροντα που προωθούν σε πρώτο χρόνο την απαξίωση και σε δεύτερο χρόνο τον έλεγχο, την ιδιωτικοποίηση, την τσιμεντοποίηση και την εμπορευματοποίησή των δημοσίων χώρων. Είναι η προσπάθεια της Δημοτικής Αρχής να χτυπήσει την αυτο-οργάνωση των κατοίκων και να σβήσει τη μνήμη των από-τα-κάτω αντιστάσεων στις γειτονιές της Αθήνας.
Πάρκο υψηλού πρασίνου – Πνεύμονας ελευθερίας για τα Πατήσια
Πριν από 13 χρόνια οι κάτοικοι πήραμε έναν χώρο από χώμα και πέτρα και τον μετατρέψαμε σε πραγματικό πνεύμονα για τη γειτονιά, όχι μόνο με τις φυτεύσεις, τις διαμορφώσεις, τη σκηνή συναυλιών, τις κερκίδες και την παιδική χαρά, αλλά με την ίδια μας την παρουσία και τη χρήση του πάρκου ως χώρου ελεύθερης έκφρασης πολιτικής και πολιτιστικής, ως κέντρο διακίνησης ιδεών και εκκίνησης αγώνων, με συναυλίες βιβλιοπαρουσιάσεις, θεατρικά και προβολές από εμάς για εμάς χωρίς αντίτιμο. Η Δημοτική Αρχή έδειξε ήδη τις προθέσεις της. Σε όλη την Αθήνα, πιστή στο σχέδιο εξευγενισμού της πόλης, αντί με τους κατοίκους, «διαβουλεύεται» με εργολάβους και κτηματομεσιτικές εταιρείες παίζοντας προεκλογικά παιχνίδια στην πλάτη μας.
Δεν κάνουμε ούτε βήμα πίσω από τις διεκδικήσεις μας:
- Συντήρηση πάρκου: Συντήρηση και καθαρισμός του πάρκου από την υπηρεσία πρασίνου όπως είναι αυτονόητο. Εδώ και χρόνια οι κάτοικοι προσπαθούμε να συντηρήσουμε το πράσινο και ο Δήμος αντί να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του, κόβει το νερό του πάρκου.
- Δημιουργία παιδικής χαράς: Σε μία πόλη που αντιστοιχούν χιλιάδες παιδιά ανά παιδική χαρά, ο Δήμος ξηλώνει και καταστρέφει ξανά και ξανά όλα τα παιχνίδια που βάζουμε και συντηρούμε με λεφτά μας οι κάτοικοι.
- Αναστήλωση των Διατηρητέων – Διατήρηση της Ιστορικής Μνήμης: Τα εναπομείναντα 2 χαρακτηρισμένα κτίρια (ΦΕΚ Β 621/1983, ΦΕΚ Δ 573/1983) είναι εκτός μελέτης. Ο Δήμος τα αφήνει για άλλη μια φορά στη μοίρα τους με προφανή στόχο πια να καταρρεύσουν πλήρως και να αποχαρακτηριστούν, δίχως καμία απαίτηση για αποζημιώσεις από τον υπαίτιο ιδιοκτήτη Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό.
- Χαρακτηρισμός όλου του κληροδοτήματος ως Κοινόχρηστο Πράσινο: Επαναφορά σε ισχύ του ρυμοτομικού του ‘81 (ΦΕΚ Δ 513/1981) που καταπατήθηκε από την επιβολή όρων δόμησης στο πάρκο.
Θα υπερασπιστούμε το πάρκο ως ελεύθερο χώρο πρασίνου, πολιτισμού και κινηματικής δράσης.
ΚΑΤΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
ΕΞΩ ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΑΠ’ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ
Ανοιχτή Συνέλευση Υπεράσπισης του Κτήματος Δρακόπουλου